Şöyle bereketli bir kadın çemberi oluşturup değiş-tokuş günü yapmak ne zamandır istediğim bir şeydi, sonunda yaptık 🙂 Elden çıkartmak istediğimiz, artık işimize yaramayan kıyafet, mutfak eşyası, DVD, aksesuar vs. gibi her türlü eşyayı bohçalarımıza doldurup bir araya geldik. Herkes katkıda bulundu, bir de güzel sofra kurduk, hem yedik içtik hem paylaştık 🙂 Sahiplenilmeyen eşyaları da bağışlamak üzere bir kutuya doldurduk.
Her yıl artık kullanamayacağımız ya da işimize yaramayan bir sürü eşyayı kenara ayırıyoruz. Tüketim alışkanlıklarını değiştirip sadeleşmeye başlayan ve gerçekten ihtiyacı olmadıkça yeni eşya almayanların bile elden çıkarmak isteyeceği eşyalar mutlaka oluyor. Başka birinin işine daha çok yarayacağını düşünüp kenara bir şeyler ayıranlar da mutlaka vardır. Çoğu zaman da bu birikenleri nereye verirsek yeniden işe yarar bilemiyoruz. Aslında birçok belediyenin ikinci el eşya toplama hizmeti var, bunun dışında bazı sivil toplum kuruluşları da bunu yapıyor ama genelde göz önünde yerler değil, ulaşmak için araştırma yapmak gerekiyor.
İngiltere’de bununla ilgili çok sevdiğim bir uygulama var. Her yerde, en bilinen alışveriş caddelerinde bile “Charity shop” denilen “bağış mağazaları” var. Her biri de farklı bir sivil toplum kuruluşunun iktisadi işletmesi. Buraya kabul edilen eşyalar da bir elemeden geçiyor ve temizlenip satışa sunuluyor. Hiç kullanılmamış eşyaların bağışlandığı da oluyor, bunlara da çok uygun fiyata ulaşabiliyorsunuz. Elde edilen gelir de işletmeci sivil toplum kuruluşuna kalıyor. Hem artık kullanmadığınız eşyaları bırakabileceğiniz, hem de paranızın iyi bir amaç için kullanılacağını bilerek uygun fiyata alışveriş yapabileceğiniz bir adres! İkinci el kullanarak tüketimi azaltmanız da cabası! Bu sistem o kadar oturmuş ki ihtiyaçlarının çoğunu buradan gideren insanlar var, bu yüzden bağışlanan eşyalar da, onların sunumu da genelde çok özenli…
Bizde de benzer bir uygulamaya geçenlerde rastladım. Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği’nin Kuyubaşı’nda bir satış mağazasını gördüm. Aslında Üsküdar ve Maltepe’de de şubeleri varmış, hatta başka illerde de… Giyim ve mutfak eşyaları gibi birçok ürün bağışlanabiliyor, bunlardan öğrencilere uygun olanları dernek aracılığıyla ücretsiz olarak dağıtılıyor, kalanlar da mağazada uygun fiyatla satılıyor. Ama kıyafetler sezonluk alınıyor, yani yazın yazlıklar, kışın kışlıklar gibi… Elde edilen gelir de, derneğin öğrencilere burs sağlamak, eğitim ihtiyaçlarını karşılamak gibi faaliyetlerine aktarılıyor. Belki başka sivil toplum kuruluşlarının da benzer mağazaları vardır, denk geldikçe buraya da eklerim zaten. Ama çok güzel bir uygulama, keşke İngiltere’deki “bağış mağazaları” gibi bu dükkanlar da bizim alışveriş mekanlarımızda görünür bir şekilde yerini alsa.
Daha önce bağışta bulunduğum için Kadıköy ve Beşiktaş Belediyelerinde de ikinci el eşya toplama hizmeti olduğunu biliyorum. Selamiçeşme Özgürlük Parkı içinde bulunan Feneryolu Gönüllü Evi de Pazartesi günleri her türlü eşyayı kabul ediyor.
Bu değiş-tokuş günleri yurtdışında arkadaşlar hatta küçük topluluklar arasında ritüel haline gelmiş. “Clothing swap” ya da “swapping day” adlı buluşmalar düzenleniyor, sloganları da: “satın alma değiş-tokuş yap!”
Bizim rengarenk değiş-tokuş günümüzde neler çıktı ortaya neler! Üzerinde hala etiketi duran, bir hevesle satın alınmış ama hiç kullanılmamış kıyafetler mi ararsınız, iki kere giyilip kenara atılmış ayakkabılar mı, yoksa el emeği aksesuarlar mı… Değiş-tokuşu sadece eşya için düşünmeyin, bir kere o çember kurulunca oyunları, hikayeleri, fikirleri de değiş-tokuş ediyorsunuz.
Paylaştıkça yüzümüz güldü, haydi siz de kurun bir paylaşım çemberi, değişin tokuşun:)
Son yıllarda “vintage” ve “retro” kavramları hayatımıza girdiğinden beri; bunlar her ne kadar geçmiş yılların kıyafet, mobilya veya aksesuar modasını ifade etse de, eski eşyayı yeniden kullanma alışkanlığı çoğaldı diyebiliriz. Tabii işin içine “vintage” “retro” gibi etiketlemeler girince bunlar adeta bağımsız bir markaya dönüştüler, hiç ekonomik falan da değiller. Yurtdışında “car boot sale” veya “flea market / bit pazarı” denilen açık pazarlardan çok uygun fiyata toplanan dönem kıyafetleri ve eşyaları belli kesimlerin yaşadığı popüler semtlerdeki dükkanlarda ateş pahasına satılıyor! Çoğunun koleksiyon değeri var ve modern bir ikinci el eşyaya göre daha pahalı olması anlaşılabilir. Ama ben bu satış tablosunda bir tüketimi dengeleme niyeti göremiyorum. Eskiyi değerlendirmiş oluyorsunuz fakat o uçuk fiyatları görünce popülerlikten fayda sağlama amacı daha öncelikliymiş gibi hissediyorum.
Kır Çocukları, kentten uzaklaşıp kırsalda bir yaşam kurmayı tercih eden ve Tahtacıörencik köyünde, küçük ölçekli aile çiftliği, doğal tarım, permakültür gibi uygulamalar yaparak doğayla uyum içinde bir yaşam sürdüren bir grup… Ben isimlerini ilk olarak sabun yapmaya merak saldığımda duymuştum, doğal sabun yapımı atölyeleri düzenliyorlardı.
Harika bir alternatif hediye seçeneği daha öneriyorum: tohumlu kartlar ve toplar! Instagram’da tesadüfen keşfettiğim 