Şampuan, sabun, krem gibi bir sürü ürünün raf ömrünü uzatmak için kullanılan koruyucu kimyasallar var, bunların bazıları tartışmalı ve her ne kadar “kesin kanıtlanmış bir zararı yok ama” gibi şeyler de söylense, alternatif ürünlerin sayısı her geçen gün artıyor. Bu tartışmalı maddeleri kullanmadan da oluyormuş demek ki…

Paraben kişisel bakım ürünlerinde en sık kullanılan koruyucu kimyasal madde. Ürünlerin içindekiler kısmında methylparaben, ethylparaben, propylparaben, buthylparaben veya isobutylparaben şeklinde yazılıyor. Ayrıca aromatik içerik olarak da kullanılıyor ama bu ticari sır sayıldığı için üreticilerin içindekiler kısmında belirtme zorunluluğu yok. Bu durumda kozmetik ürünlerin çoğunda parabenin olduğunu düşünebiliriz. Özellikle meme kanseri tümörlerinde bu maddeye rastlandığı için kanser riskini arttırıcı özelliği olabileceği bilimsel olarak tartışılıyor. Ayrıca erkeklerde üreme işlevlerini olumsuz etkilediği iddia ediliyor. “Az miktarda kullanımın olumsuz etkisi olmaz!” genelde paraben kullanan üretici dünyasının mottosu, aynı şey başka katkı maddelerini savunmak için de söyleniyor. Amerika’da CDC’nin (Centers for Disease Control and Prevention / Hastalık Kontrol ve Koruma Merkezleri) yürüttüğü bir araştırma için alınan farklı idrar örneklerinde dört farklı parabene rastlanmış, bu da ürünlerin içeriğindeki düşük miktarın etkiyi önlemediğini gösteriyor. Bir de şöyle düşünün, zararlı kimyasallara bir gün içinde sadece tek ürünle maruz kalmıyoruz ki; sabun, deodorant, şampuan, krem, makyaj malzemesi vs. gibi bir sürü ürünü aynı gün içinde, hatta bir çok kez kullanabiliyoruz!

Hala tartışmalı olduğu söylense de böyle bir risk var ve dünyada da paraben içermeyen ürünlere olan talep arttığı için bu nitelikte daha fazla ürünü piyasada görebiliyoruz.

Paraben dışında en çok tartışılan diğer maddeler ise şunlar: DEA (Diethanolamine) ve bileşenleri, BHA (Butylated Hydroxyanisole) ve BHT (Butylated Hydroxytoluene), Formaldehit salan koruyucular, DEP (Diethyl Phthalate), PEG (polyethylene glycols), Propylene glycol, Cyclomethicone ve siloxane ile biten içerikler. Bu bahsettiğimiz maddelerin çoğunlukla kanserojen oldukları, uzun vadede hormonlar, karaciğer ve böbrekler üzerinde olumsuz etkileri olduğu tartışılıyor. Farklı kimyasalların, ürünlerin içindekiler kısmında rastlanılan adlarını merak edenler ve daha detaylı bilgi isteyenler blogdaki şu yazıma göz atabilirler.

Bir de araştırdığımda hayretler içinde kaldığım, işin “doğal tahribat” boyutu var. Bu tahribat, birçok kişisel bakım ürününün ana maddelerinden olan ve insan sağlığı açısından gayet masum bir ürün olan “bitkisel gliserin” ile bağlantılı. Bitkisel gliserinin yapımında farklı bitkisel yağlar kullanılabiliyor. İşin kötüsü, bunlar arasında palmiye yağı da var! Bir bitkisel gliserin, palmiye, Hindistan cevizi, anason, soya veya kolza tohumu yağlarından elde edilebiliyor. Aldığımız doğal kişisel bakım ürünlerinde kullanılan gliserinin, doğaya bu kadar tahribat veren şekilde üretilen palmiye yağını içerip içermediğini nereden bileceğiz??? Aklıma gelen çözüm, bilgi alma hakkımızı kullanarak firmalarla iletişime geçmek ve ürünlerindeki gliserinin hammaddesini öğrenmeye çalışmak!

Standart bir markete girdiğinizde ulaşabileceğiniz, ‘paraben içermez’ ya da ‘alüminyum içermez’ ibaresini taşıyan çok fazla kişisel bakım ürünü yok maalesef. İşin bir de karbon ayak izi boyutuna baktığımıza, hem yerli üretim olup hem de paraben ve diğer zararlıları içermeyen, kolay ulaşılabilir ürün bulmak iyice zorlaşıyor!

Az da olsa, hem insan sağlığı hem de çevre duyarlılığı açısından içimiz daha rahat alabileceğimiz ürünler de yok değil. Bazı öneriler için kişisel bakım kategorisindeki yazılara göz atabilirsiniz…